Varoluş ve Öteki: NEHİR BENİM

“Zaman beni sürükleyen bir nehir, ama nehir benim;

Beni parçalayan bir kaplan, ama kaplan benim;

Beni tüketen bir ateş, ama ateş benim.

Evren, ne yazık ki gerçek; ben, ne yazık ki, Borges’im.”

-Jorge Luis Borges

İnsan yalnızca bireysel varoluşuyla değil, içine doğduğu toplumsal dokunun da ürünüdür. Borges’in dizelerinde geçen nehir, kaplan ve ateş, ilk bakışta bireysel imgeler gibi görünse de; aslında bireyin hem iç dünyasında hem de toplum içinde yaşadığı çelişkilerin metaforlarıdır.

Ruhsal derinlik, bireyin içsel zenginliğiyle şekillenir. Ancak bu zenginlik, toplumsal ilişkilerle beslenir, kimi zaman da onlarla çatışır. Varoluş, yalnızca kendi içine dönmek değil; aynı zamanda ötekinin varlığıyla sınanmaktır.

Sartre’ın dediği gibi, “Başka insanlar cehennemdir.” Çünkü toplumun yargıları, normları ve beklentileri, bireyin ruhunu biçimlendiren ve çoğu zaman sınırlayan kaplanlara dönüşebilir.

Yine de toplum, insanın kendini keşfettiği bir nehir de olabilir. Birey, sadece “kendi yaptığı şey” değil; başkalarıyla paylaştığı anlamlar bütünüyle var olur. Özgürlük, sadece bireysel bir hak değil; toplumsal bağlamda kazanılan, sürekli yeniden müzakere edilen bir alandır.

Borges’in “Evren, ne yazık ki gerçek” sözü, yalnızca bireysel değil, kolektif gerçekliğin ağırlığını da yansıtır. Bu gerçeklik; tarih, kültür, ilişkiler ve derin bir yalnızlıktan örülüdür.

Ruhun ateşi bireysel acılarla yanarken, toplumsal kaplanlar bizi sınar, biçimlendirir, bazen de yıkar. Ve sonunda, “Ben, ne yazık ki Borges’im” cümlesinde, bireysel varoluşun toplumsal bağlamdan kopamayacağını kabul ederiz. Çünkü insan hem kendi içindeki nehir, hem de dış dünyada akan toplumsal bir akıştır.

Özgürlük ve ruhsal derinlik, ancak bu ikiliğin farkına varıldığında anlam kazanır.

Biz hem bireyiz hem toplumuz; hem ateşin, hem nehrin, hem de kaplanın içindeyiz.

Ve bu iç içelik, insan olmanın hem sancısı hem de mucizesidir.